Jump to content
  • sanniesshop-banner.gif.d86ea02547aa126c899b25f607244aaf.gif sanniesseeds instagram

whazzup

Editorial: Ventilatietechniek Voor Dummies

Recommended Posts

Wat weegt lucht?

Luchttechniek voor dummies

Door Whazzup

 

Ventilatietechniek is gespecialiseerde business. Voor het kweken van cannabis is goede ventilatie noodzakelijk: niet alleen voor de verse lucht voor je planten maar ook voor het afvoeren van de warmte van je lampen. Ik zie regelmatig de meest vreemde ventilatieadviezen voorbijkomen. Tijd dus om een paar heilige huisjes te gaan ingooien en eens te gaan kijken hoe het nou werkelijk zit. Afgelopen maanden ben ik met een aantal gespecialiseerde leveranciers, fabrikanten en adviseurs op het gebied van luchttechniek en koolstoffilters in gesprek gegaan om de basics nu eens goed op papier te zetten. Bij deze dus!

Wat weegt lucht?

Toen ik een adviseur opbelde om eens met hem van gedachten te wisselen was zijn eerste vraag: “Heb je er eigenlijk wel enig idee van wat lucht weegt?”. Ik dook wanhopig in mijn lange termijn geheugen. Ergens tijdens natuurkundeles had ik dat toch zeker eens moeten leren. Ik moest het antwoord schuldig blijven. Het is dus ongeveer 1,3 kg per m3. Is dat relevant? Jazeker! Stel je eens voor dat je een afzuiger hebt van 3.000 m3/uur. Die verplaatst per uur dus 3.900 kg lucht! Da’s bijna 4 ton lucht die je ieder uur verplaatst! Je begrijpt dat daar best wel wat voor nodig is. Bovendien moet je er voor zorgen dat die massa lucht onderweg weinig weerstand ondervindt, want anders loopt je capaciteit behoorlijk terug. Je berijpt nu ook misschien dat de krachten die hiervoor nodig zijn aanzienlijk zijn. Een slecht gemonteerde grote ventilator die tegen een vlak aan blaast ondervindt enorm veel tegenkracht. Naast capaciteitsverlies kan dit in praktijk zelfs leiden tot het afbreken van de montagebouten met alle gevolgen van dien. Kortom, een beetje elementair kennis van lucht is geen overbodige luxe.

 

De basisregels

 

Gewicht

Lucht heeft dus ook een gewicht. Het gewicht wordt mede bepaald door de luchtvochtigheid en de temperatuur. Meer waterdamp in de lucht (een hogere lv) betekent zwaardere lucht. Warme lucht is licht en stijgt op (denk aan een heteluchtballon, thermiek), koude lucht is zwaarder en daalt daardoor. Dat is ook de reden dat het bovenin je kamer vaak warmer is dan vlak bij de vloer (tip: zet in de winter óók de plafondventilator aan om de warme lucht naar beneden te circuleren).

 

Druk

Druk krijg je door samendrukken, we noemen dat compressie. De luchtdruk wordt uitgedrukt in de eenheid Pascal (Pa). Lucht wil altijd een evenwicht bereiken en stroomt dus van hoge druk naar lage druk. Zo werkt wind ook: het waait van hoge druk naar lage druk. Hoe hoger het drukverschil des te harder waait het. Dat geldt ook voor je ventilator. Drukverlaging verkrijgen we door expansie.

 

In een kweekruimte werken we meestal met onderdruk. We zuigen de lucht uit de ruimte waardoor via de ingangen weer lucht naar binnen stroomt en de lucht wordt ververst. Er kan dus geen lucht uit de ruimte ontsnappen via de kieren, want via die kieren wordt er lucht naar binnen gezogen. We noemen dat een passieve ingang. Alle gebruikte lucht gaat via het filter en de afzuiger.

 

Moet je de lucht echter van een ander plaats weghalen (uit een andere ruimte bijvoorbeeld) of wil je hem op een bepaalde manier je ruimte inblazen dan heb je een ventilator nodig die inblaast. We noemen dat een actieve ingang. Hou er rekening mee dat je afzuiger meer capaciteit overhoudt dan de inblaas, anders krijg je overdruk en ga je geur lekken.

 

Er zijn overigens ook kwekers die zweren bij overdruk, in verband met het positieve effect op de planten. Zo’n ruimte moet dan wel uitermate goed luchtdicht zijn om stankoverlast te voorkomen.

Luchtverplaatsing

Lucht kiest altijd de kortste weg. Een luchtingang vlak naast de afzuiging is dan ook over het algemeen geen goed idee. Warme lucht stijgt, dus de meest logische opbouw is ingang onder en afzuiging boven. Om te voorkomen dat het gaat stormen in je hok dien de een passieve ingang qua oppervlakte 3-5 keer zo groot te maken als je afzuiging. Anders komt de lucht er met even veel kracht in als dat hij je afzuiger verlaat.

 

We weten ook dat kouder lucht zakt. Daarom zien we ook wel een zogenaamde air-sok in een kweekruimte hangen. De lucht wordt actief de ruimte ingeblazen door een afgesloten lange stoffen buis. Voordelen zijn dat de lucht wordt gefilterd, en als hij voldoende koud is (ongeveer 3-5 graden kelvin kouder dan de lucht waarin hij terecht komt) zal hij zakken naar de planten toe, en onderweg worden opgewarmd. Dat geeft een hele fijne circulatie van lucht in de kweekruimte. Als alternatief kun je de sok ook op de grond tussen je planten leggen, of rondom je planten. Je voorkomt er tocht mee.

Capaciteit/debiet

Capaciteit is wat anders dan druk maar heeft er wel erg veel mee te maken. De capaciteit van een ventilator (het debiet genoemd) wordt uitgedrukt in hoeveelheid verplaatste lucht per tijdseenheid: m3/uur. De capaciteit van een ventilator wordt beïnvloed door de weerstand die de lucht ondervindt in de aangesloten buizen. Je kunt dat zelf eenvoudig uitproberen door te blazen door een dunne zakdoek of een dicht geweven stof: de dunne zakdoek zal veel minder weerstand geven dan de dik geweven stof. Bij deze laatste neemt de capaciteit sterk af.

 

Bij een koolstoffilter is de capaciteit de maximale hoeveelheid lucht die hij kan verwerken zonder geur te lekken. Dat zijn dus twee verschillende zaken! Een filter geeft echter wel veel weerstand aan lucht. In het diagram zie je tevens dat het fijnfilter (de hoes om je filter) veel tegenhoudt. Hou die hoes schoon! Bovendien zie je dat bij een lager debiet de weerstand ook lager is.

gallery_5211_6784_1727.jpg

Afbeelding: Can Filters

 

Dat brengt ons gelijk op het volgende punt: drukval.

Weerstand / Drukval

Onderweg kan de lucht stroom weerstand ondervinden. Dat kan bijvoorbeeld door een koolstoffilter, maar ook een buis met ribbels (zoals onze slangen) of een bocht in de buis, ieder obstakel dat het tegenkomt resulteert in een weerstand. Die weerstand noemen we ook wel drukval en deze wordt ook uitgedrukt in Pascal (Pa). Je kunt de druk van de ventilator en de drukval van het luchtsysteem van elkaar aftrekken en je houdt over hoeveel druk je aan het eind nog over hebt. Conclusie: Als de drukval even groot is als de druk van de ventilator stroomt er géén lucht meer. De drukval moet je dus zo klein mogelijk houden om een zo goed mogelijke capaciteit te bereiken. Bedenk ook het volgende: Een luchtslang heeft 2-5 x zoveel weerstand als een gladde pijp. Een 5% ingedrukte slang (niet volledig uitgetrokken) geeft al een verdubbeling in de weerstand, trek je slangen dus altijd goed uit en gebruik er zo weinig mogelijk van.

 

Dit is het drukval diagram van een slang:

gallery_5211_6784_85426.jpg

Voor alle soorten pijpen en slangen heb je dit soort diagrammen. Het hierboven staande diagram is een redelijk gemiddelde voor kunststof slangen.

 

Hoe lees je dit nu af? Laten we aannemen dat je de luchtsnelheid niet hoger wilt dan 7m/s. Dat is de lijn met de 7 van linksboven naar rechtsonder. Je slang is 127 mm in diameter. Die diameter lijnen zie je lopen van linksboven naar rechtsonder. Op de kruising hiervan vind je een punt op de grafiek. Onderin op de horizontale as lees je de volumestroom af, en op de verticale as links hoeveel drukval dat geeft per meter slang.

gallery_5211_6784_176195.jpg

 

Je ziet dat je met deze luchtsnelheid 325 m3/h kunt verplaatsen, en per meter slang 9 Pascal drukverlies hebt bij volledig uitgetrokken slang. Als je deze 5% indrukt is de weerstand al 18 Pascal per meter lengte.

 

Het meest serieuze obstakel is echter de bocht. Een gladde bocht van 90 graden waarvan de straal twee keer de diameter van de buis is geeft bij 7m/s als een weerstand van zo’n 6 Pascal. Bij een slang daarentegen heeft een bocht veel grotere weerstand, zelfs zo’n 90 Pascal (zie volgende grafiek). Je zult dus begrijpen dat je bochten zoveel mogelijk moet voorkomen. Twee bochten van slang geven bijna evenveel drukval als een koolstoffilter. Tevens begrijp je nu waarom het zoveel beter is om met gladde buizen te werken.

gallery_5211_6784_38947.jpg

 

Relatie tussen hoeveelheid lucht, druk en ventilatorvermogen

Een 1000m3/h ventilator geeft in de praktijk nooit zijn maximale debiet, omdat je altijd te maken hebt met drukval in je systeem (weerstand) waardoor de capaciteit afneemt. Ventilatorfabrikanten geven dat weer in een curve. Aan de linkerkant zie je de drukval en op de onderste as van de grafiek kun je dan aflezen hoeveel debiet (oftewel effectieve capaciteit) je overhoudt.

 

Maar vergelijk nu eens de grafieken van onderstaande ventilatoren. Kijk eens hoeveel debiet je nog overhoudt in een installatie met zo’n 300 Pa drukval. Toch is de eerste slechts een 1100 m3/h ventilator en de tweede een 1.500 m3/h ventilator!

gallery_5211_6784_10623.jpg

gallery_5211_6784_23575.jpg

Het verschil zit hem in de druk die beide ventilatoren in staat zijn om op te bouwen. Dat hangt af van het type ventilator en de gebruikte motor. De eerste ventilator is een buisventilator (een Ruck 200L), de tweede is een slakkenhuisventilator. De druk die de slakkenhuisventilator opbouwt is laag. Maar de slakkenhuisventilatoren zijn wel in veel grotere capaciteiten te krijgen en bouwen dan ook voldoende druk op. Conclusie: Gebruik een buisventilator als je bij kleine capaciteiten toch veel druk nodig hebt.

 

Ik zal jullie de formules even besparen maar het vermogen dat je nodig hebt om meer lucht onder een hogere druk te verplaatsen loopt exponentieel op met de druk die je daarvoor nodig hebt. Dat verklaart waarom een ventilator zoveel meer vermogen gaat gebruiken als je in de hogere capaciteiten terecht komt.

 

Luchtsnelheid en geluid

Een ventilator maakt geluid. Maar wat weinigen beseffen is dat het niet zozeer de motor is die geluid maakt maar de lucht! In ventilatiesystemen in huizen en kantoren wordt daarom ook uitgegaan van een maximale luchtsnelheid door de luchtkanalen van 7m/s. Bij meer snelheid zal je onacceptabel geruis krijgen. De luchtsnelheid is afhankelijk van de hoeveelheid lucht die je verplaatst en de diameter van je buis. Naarmate je buis dunner wordt neemt de luchtsnelheid toe. Dat geeft ook wel weerstand. Voorbeeld: blaas door een pvc pijp, dat gaat nog prima. We bouwen er een flinke druk mee op (en zo schieten we bijvoorbeeld papieren pijltjes). Maar blaas eens door een rietje! De druk en luchtsnelheid wordt nóg groter (voel maar aan het einde), het is echter onmogelijk om daar nog door te ademen, dat kost te veel druk, die kunnen onze longen niet opbrengen.

 

Er is dus een relatie tussen druk, luchthoeveelheid die je kunt verplaatsen en luchtsnelheid. Voor méér lucht heb je dan ook een dikkere buis of slang nodig om de luchtsnelheid laag te houden en lawaai te voorkomen. Een geluidsdempende slang biedt overigens nog wel enige remedie hiertegen, maar dempt met name ook de ventilatorgeluiden (daar is het waar de compressie plaatsvindt).

 

Zo komen we, uitgaande van de aanbeveling van 7m/s luchtsnelheid, aan de volgende aanbevolen buisdiameters / capaciteiten:

 

125 mm – tot 400 m3/h

160 mm – tot 500 m3/h

200 mm – tot 700 m3/h

250 mm – tot 1200 m3/h

315 mm – tot 2200 m3/h

 

 

Dempen van geluid

Het geluid dat een ventilator veroorzaakt komt door de luchtcompressie en de motor. Nou, die motor kun je wel wegstrepen, die hoor je bijna niet (tenzij je hem op een slecht regelaar hebt aangesloten). Blijft die vervelende ventilator-zoef over. Een geluidsdempende slang kan hier een uitkomst bieden. Deze bestaat uit een geperforeerde binnenmantel, een laag dempende glaswol en een gesloten buitenmantel. Het geluid wordt gedempt door de glaswol en geïsoleerd van de buitenwereld. Bij de uitstroom zul je alleen nog met name luchtgeruis hebben.

gallery_5211_6784_64437.jpg

 

Een andere mogelijkheid is een demper in je leiding op te nemen. Deze werkt meestal ook op een geperforeerde binnenmantel met glaswol isolatie, of door expansie en reflectie, waardoor met nam de lage tonen goed worden gedempt.

gallery_5211_6784_6154.jpg

 

Lawaai uit de ventilator

Met name in kweektenten en kleine kastjes zie je dat de buisventilator direct op het filter is gemonteerd. Het vervelende is echter dat de inlaat van de ventilator het meeste lawaai maakt. Je kunt niets doen aan het lawaai van de lucht in je filter, maar wel aan het lawaai van je ventilator: monteer een eind geluidsdempende slang tussen je filter en je fan. Dat scheelt al heel erg veel! Voor je capaciteit maakt het niet uit of de fan nou net achter de filter zit of een stuk verderop. Voor het geluid wel!

 

Rammelende lagers

Het stilste lager is een oliefilm glijlager Dat werkt met een minuscule oliefilm als scheiding tussen as en lager, maar heeft snelheid nodig om aan alle kanten die film te vormen die het metaal van het metaal scheidt. Ga je op lagere snelheid over dan zal die film niet voldoende worden opgebouwd, waardoor het lager contact maakt en gaat slijten. De meeste ventilatoren zijn daarom met kogellagers uitgerust. Hierbij zijn de kogeltjes het contactvlak i.p.v. de oliefilm. Kogellagers zijn echter wel aan slijtage onderhevig en kunnen dan lawaai gaan maken.

 

Soorten ventilatoren

Grofweg komen we twee soorten ventilatoren tegen in onze tak van sport:

- buisventilatoren

- boxventilatoren

 

- Buisventilatoren bouwen een hoge druk op maar zijn maar tot een bepaalde capaciteit beschikbaar. Die hoge druk maakt ze overigens ook wel wat rumoeriger. Aan allebei de kanten hebben ze een flens waar je direct de slang of buis op kunt aansluiten. Je ziet vaak twee exact dezelfde fans maar met een extra toevoeging (bijvoorbeeld de RVK125 en de RVK125L) Die “L” staat voor de hoge druk uitvoering en is vaak te verkiezen. De “L” uitvoering is door zijn hogere druk echter ook wel wat rumoeriger.

gallery_5211_6784_33001.jpg

gallery_5211_6784_358924.jpg

 

 

- Boxventilatoren zijn centrifugaalventilatoren (ook wel slakkenhuizen, of slakken genoemd i.v.m. de vorm) ingebouwd in een al dan niet geïsoleerde metalen of houten box. Een slakkenhuisventilator heeft namelijk geen slangaansluitingen en moet daarom in een box worden gebouwd. Een “slak” bouwt over het algemeen minder druk op bij gelijke capaciteit dan een buisventilator. Hou daar rekening mee bij je ontwerp. De curve verloopt ook heel verschillend. Kijk nog maar eens naar het verschil in de grafieken van de buisventilator en de centrifugaalventilator eerder in dit artikel.

gallery_5211_6784_1413.jpg

gallery_5211_6784_23440.jpg

 

Je ziet dat bij een bepaalde druk de capaciteit van je centrifugaalventilator behoorlijk snel terugloopt. Bij een buisventilator loopt de curve veel steiler op: als de drukval oploopt is hij nog steeds in staat om lucht te verplaatsen, bij een slakkenhuis is dat bij een bepaalde druk snel afgelopen.

gallery_5211_6784_32375.jpg

 

Een vergelijking tussen de buisventilator en de centrifugaalventilator:

 

Buisventilator versus Centrigugaalventilator

Hoge druk (6-700 Pa max) - Lage druk (4-500 Pa max)

Luidruchtig door druk - Stil door lage druk, grote diameter

Kleine diameter flens - Grote diameter flens

Beperkte capaciteit (<1.800 m3/h) - Grote capaciteit

Slecht rendement - Hoger rendement

 

Een adviseur vertelde mij dat er een hoop slechte boxen op de markt zijn. Hij legde me uit waarom: “Bij de meeste goede centrifugaalcentilatoren is de motor van de ventilator al trillingsvrij in rubbers opgehangen. Deze ventilatoren moet je in de box niet nog eens in rubbers ophangen maar kun je direct aan de binnenkant van de box vastschroeven of bouten. Er dient voldoende ruimte aan de linkerkant en rechterkan van de fan beschikbaar te zijn voor een goede doorstroming van de lucht, anders kan hij gaan vrijlopen en zelfs doorbranden. Maar wat er nog het meeste fout gaat is de grootte van de plenzen op de kist en het type flenzen. Een centrifugaalventilator heeft een rechthoekige uitgang. Het mooiste is een verloop van vierkant naar rond, dat geeft de minste luchtweerstand, maar dat is behoorlijk kostbaar en neemt erg veel ruimte. Daarom is het verstandig om een goede wijde afgeronde flens om de ventilatoruitgang te plaatsen, dusdanig dat de lucht niet gehinderd wordt, want dat heeft veel drukverlies en grote krachten op de ventilator tot gevolg.“

gallery_5211_6784_26242.jpg

Motor van ventilator reeds in rubbers

 

 

Wat moet ik nou gebruiken?

Tot welke aanbevelingen leidt dit alles nu?

 

1. Je haalt nooit de maximale capaciteit van je ventilator

Deze is afhankelijk van de drukval in je systeem. Neem dus een ventilator die is afgestemd op de drukval in je systeem.

 

2. Je filter kun je altijd kleiner kiezen dan je ventilator

Als je een 1000 m3/h filter hebt met een drukval van 200 Pa dan heb je met een ventilator van 1000 m3/h een slechte keuze gemaakt. Je ventilator heeft immers last van de drukval van de filter (en van de leidingen), en je houdt effectief wellicht maar 500 m3/h over. Beter neem je in dit geval een 1500 m3/h ventilator om de drukverliezen in je systeem te compenseren en effectief 1000 m3/h over te houden, of je koopt een kleinere filter als die 500 m3/h voldoende is. In alle gevallen is de filter van een kleinere capaciteit dan je ventilator. Een filter filtert optimaal op zijn maximale capaciteit.

 

3. Koop een goed gebouwde box

Een goede box heeft aflopende flenzen en een flensmaat die recht doet aan de capaciteit. Een kleinere flensmaat leidt tot lawaai. Bovendien mag er geen obstructie zitten vóór de rechthoekige uitlaat van de ingebouwde ventilator (dus geen plankje met een rond gat op de uitgang gemonteerd waardoor deze gedeeltelijk wordt afgedekt!). Daarnaast dient er voldoende ruimte te zijn tussen de wand en de zijkant van de ventilator om “vrijlopen” te voorkomen. Een goede centrifugaalventilator heeft al een motor die in rubbers is opgehangen. De ventilator hoeft dan niet meer in rubbers opgehangen te worden.

 

4. Stem de diameter van de luchtkanalen af op de capaciteit van je systeem om herrie te voorkomen

Gebruik het tabelletje uit dit artikel. Wil je rust? Gebruik dan grote, geluidgeïsoleerde slangen en zorg er voor dat je ze helemaal uitrekt om weerstand te voorkomen.

 

5. Leer de tabellen te lezen

Vrijwel iedere ventilatorfabrikant heeft op haar website de grafiek met specificaties staan, Ruck heeft daarbij nog een handige “product locator” waarmee je op basis van je variabelen (debiet en drukval, maar zelfs ook nog elektriciteitskosten!) je de juiste ventilator kunt selecteren.

 

Het regelen van ventilatoren

Welke motoren komen we tegen?

Een ventilator wordt aangedreven door een enkelfase elektromotor. Van die motor moet je iets van te weten om te snappen hoe je die bet beste kunt regelen. Een motor draait doordat de stroom die hij krijgt (wisselspanning uit het net) ook continu draait (50 keer per seconde). Het toerental is nu afhankelijk hoe de motor is opgebouwd. Met twee polen (magneten) in de motor is dat in theorie 3000 toeren (50 keer per seconde), maar doordat een motor van nature altijd slipt zal het eerder in de buurt van de 2300 – 2800 toeren zijn (afhankelijk van het type motor). Motoren met 4 en 6 polen doen een rotatie in meer stappen en hebben theoretische maximum toerentallen van respectievelijk 1500 en 1000 toeren (in praktijk dus wat minder!). Omdat de as dus eigenlijk niet helemaal synchroon loopt met het magnetische veld in deze motoren noemen we ze ook wel asynchrone motoren.

 

De motoren met het laagste toerental hebben het hoogste rendement, maar voor druk heb je toeren nodig! Een buisventilator is daarom ook uitgerust met de nijdige, hoog-toerige tweepolige motor, een boxventilator meestal met een vierpolige motor. Deze loopt uiteraard rustiger doordat hij minder toeren maakt. Een zespolige motor loop helemaal rustig maar is door het lage toerental niet in staat om veel druk op te bouwen. Nu snap je waarschijnlijk ook waarom buisventilatoren een hogere druk opbouwen.

 

Het regelen van een ventilatormotor

Om een motor minder snel te laten draaien kun je een twee dingen doen: Hem meer laten slippen (waardoor hij minder toeren maakt) of hem gewoon langzamer laten draaien.

 

Allereerst de meest inefficiënte manier: meer slip. Er zijn twee manieren om dat te bereiken:

- Verlaag het voltage van de stroomaanvoer. De motor draait nu niet meer zo krachtig en zal meer gaan slippen: een lager toerental. Het verlagen van het voltage doe je met een transformator of variac (regelbare transformator). Het grote voordeel is dat een transformator fluisterstil en zonder brom je ventilator exact kan regelen. Het nadeel is dat het niet echt efficiënt is.

gallery_5211_6784_16106.jpg

 

- Je kunt de stroomtoevoer onderbreken op gezette tijden. Dat doen we door een stuk van de fase (de voeding uit het net) aan te snijden of af te snijden (fase aansnijding / afsnijding). Een apparaat waarmee je fase aansnijd is een dimmer! Deze moet dan wel geschikt zijn voor motoren overigens, anders loop je kans dat hij snel doorbrandt doordat een motor een hoge “tegenspanning” opwekt die de dimmer kan beschadigen. Een nadeel is ook dat de spanning in de motor niet meer gelijkmatig oploopt, maar abrupt doordat het eerste gedeelte van de fase wordt aangesneden. Dat kan een luide brom in je ventilator tot gevolg hebben (met name bij de buisventilatoren) en bij een slechte dimmer zelfs schade aan de motor. Ruck heeft om die reden ook een ventilator geïntroduceerd met ingebouwde controller. Er kwamen veel doorgebrande motoren binnen door slechte, goedkope fancontrollers.

 

Faseafsnijding is wat dat betreft een stuk beter. Niet het eerste deel wordt aangesneden, maar het laatste deel wordt afgesneden. Dat loopt in praktijk een stuk soepeler, zonder brom! Nadeel is dat faseafsnijding regelaars erg kostbaar zijn, faseaansnijding is veel goedkoper. De duurdere regelaars werken wel op faseafsnijding.

gallery_5211_6784_75354.jpg

 

Maar goed, meer slip is niet efficiënt en kost nog steeds relatief veel stroom. Er is echter een tweede manier om de snelheid van de ventilator te regelen. Die snelheid is immers afhankelijk van de frequentie van het lichtnet? Als je de frequentie verlaagt dan gaat de motor ook langzamer draaien, met behoud van zijn efficiëntie! Om dat te bereiken heb je een frequentieregelaar nodig.

 

Een frequentieregelaar wordt in de industrie standaard gebruikt voor het regelen van de snelheid van 3-fasige motoren. Het is de meest efficiënte regeling die er is voor elektromotoren en is uiterst geavanceerd. Het is als een ware een kleine computer en omvormer die vanuit standaard enkel fase 230 V of drie fase 400 V zelf een 3 fase signaal maakt met regelbare frequentie. Naast de frequentie wordt ook de stroom en het voltage geregeld om een zo optimaal mogelijke aansturing te verkrijgen. Doordat ze zo veel gebruikt worden is de prijs laag.

gallery_5211_6784_31252.jpg

 

En waarom hebben we dat dan allemaal nog niet? Heel eenvoudig. Frequentieregelaars voor enkel fasige motoren waren tot voor kort erg duur. Voor 3-fase motoren worden ze volop gebruikt, en goed te betalen, voor enkel fase niet.

 

Maar gelukkig zit er schot in deze markt en van Beveja uit Waalwijk kunnen we binnenkort de eerste, frequentiegeregelde fancontroller verwachten die traploos de frequentie van de ventilator regelt op basis van de temperatuur. Het prototype liet zien dat dat meer dan 50% efficiënter is in vergelijking met een transformator regelaar! Beveja verkoopt ook al compleet met frequentieregelaar uitgerust boxventilatoren, die werken met driefase motoren maar door de frequentieregelaar gewoon op 230 V kunnen worden aangesloten.. Met slechts één elektronische thermostaat kun je zo vele ventilatoren tegelijkertijd traploos en stil regelen. En de kosten? Alleen al aan stroombesparing heb je dat er in een jaar wel uit.

 

Wat wordt het nou?

Een controller op basis van een dimmer (fase aansnijding) kan slecht zijn voor de motor van je ventilator. Neem een regelaar die speciaal voor motoren gemaakt is, niet eentje voor licht. Die kan ook snel doorbranden. Van goedkope fancontrollers mag je geen wonderen verwachten. Een transformator gestuurde regeling is wat dat betreft stiller en beter voor de motor, maar deze is in stappen geregeld met een thermostaat, niet traploos. Wat dat betreft is de elektronische regeling op basis van faseafsnijding nog een beter alternatief, want deze is ook stil, beter voor de motor en traploos te regelen. Helaas is deze ook erg duur. Het summum is echter de frequentieregelaar. Ook niet goedkoop, maar die prijs heb je er alleen al aan stroomkostenbesparing in een jaar al uit!

Meer weten? Vragen?

Zo! Tijd voor een jointje. En morgen lees je het gewoon nog een keertje door. Kom je er dan nog niet uit? Op Wietforum.nl bespreken we deze zaken ook. Je kunt er ondermeer dit artikel vinden en daar uiteraard ook vragen over stellen. Tevens vind je daar links naar sites van leveranciers en nog wat extra voorbeelden. Veel succes bij het (her-)ontwerpen van je luchtsysteem!

  • Like 1

Share this post


Link to post
Share on other sites

Zowel duidelijk dit, het forum kan straks wel dicht met al die sticky's.

Whazzup, je hebt je best weer gedaan :smoke

Share this post


Link to post
Share on other sites

Vind alle verhalen wel tegenstrijdig, nu kun je weer een bijvoorbeeld een 1500 kuub slak op een 500 kuub filter aansluiten zodat deze volledig benut word

Krijg je dan niet veel geluid door de weerstand die de slak ondervindt?

Aangezien hij dan veel lucht door dat "rietje" moet zuigen.

 

Dan lees je weer je filter moet 20 % groter aan capaciteit zijn als je afzuiger.

En dit lijkt mij ook logisch aangezien je slak dan minder weerstand ondervindt

 

blijft een luchtje aan zitten :smoke

Share this post


Link to post
Share on other sites

Super ! :smoke

 

Een grotere filter klinkt niet zo logisch, hoe groter, hoe meer weerstand.

Moet hij dan niet 20 % kleiner zijn dan de afzuiger?

Maar werkt de filter dan nog naar behoren?

Is er meer risico op geurtjes of is hij dan niet sneller aan vervanging toe?

 

Is het ook niet afhankelijk van het type filter? Ik heb al gelezen dat die van CAN voor meer drukval zorgen dan die van CarbOrg...

Share this post


Link to post
Share on other sites

Nou, kijk, ben ik even blij dat ik m'n hokje binnenkort herbouwt wordt :smoke.

 

Toch maar een buis ?!

 

Lekker stukje!

 

Kees.

Share this post


Link to post
Share on other sites

mooi werk whzazzup.

 

tja Johanness, ik zat ook al te kijken

of die handige vuistregel ook in de tekst voor zou komen.

motor=filter + 20%

1200motor =1000 filter

Maar ik moet eerst slapen en morgen nog een keer lezen hehehe,

 

greetz weetje

Share this post


Link to post
Share on other sites
Super ! :smoke

 

Een grotere filter klinkt niet zo logisch, hoe groter, hoe meer weerstand.

Moet hij dan niet 20 % kleiner zijn dan de afzuiger?

Maar werkt de filter dan nog naar behoren?

Is er meer risico op geurtjes of is hij dan niet sneller aan vervanging toe?

 

Is het ook niet afhankelijk van het type filter? Ik heb al gelezen dat die van CAN voor meer drukval zorgen dan die van CarbOrg...

 

 

Tuurlijk heeft een groter filter minder weerstand als een kleine, met de zelfde fan erachter.

Je hebt toch ook meer oppervalkte.

Share this post


Link to post
Share on other sites
Vind alle verhalen wel tegenstrijdig, nu kun je weer een bijvoorbeeld een 1500 kuub slak op een 500 kuub filter aansluiten zodat deze volledig benut word

Krijg je dan niet veel geluid door de weerstand die de slak ondervindt?

Aangezien hij dan veel lucht door dat "rietje" moet zuigen.

 

Dan lees je weer je filter moet 20 % groter aan capaciteit zijn als je afzuiger.

En dit lijkt mij ook logisch aangezien je slak dan minder weerstand ondervindt

Onder bepaalde omstandigheden wel ja! Kijk eens naar de grafiekjes van de filters. Een filter van 2000 kuub heeft bij 1000 kuub capaciteit een lagere drukval dan een filter van 1000 kuub. Is het dan toch zinvol om een groter filter te nemen? Ja en nee. Ja, je hebt minder drukval, nee, het filter is te groot, het werkt het beste op 100% capaciteit (de luchtsnelheid is te laag). Dus wat kies je dan?

 

De regel +20% voor de fan gaat op als deze voldoende druk kan opbouwen en je niet te veel buis en bochten hebt. We hebben dat al eens behandeld.

 

Nou begrijp je ook waarom je fan zo lekker rustig wordt als je twee bochten in je buizen legt: Er komt bijna geen lucht meer doorheen! Lucht maakt geluid.

Share this post


Link to post
Share on other sites

@ Johannes & Whazzup:

 

Het zal we aan mij liggen maar het is nog steeds een beetje onduidelijk:

 

Ofwel wordt de filter niet op volle capaciteit gebruikt, hoewel dit niet zo erg is lijkt me....

Ofwel is er teveel drukval.

 

DUS: best de filter altijd iets groter nemen ?

--> minder drukval en zeker dat er geen geurtjes door komen + de filter gaat langer mee

Klopt dit?

Share this post


Link to post
Share on other sites

Zo, je hebt er een aardig stukje typen opzitten ;)

 

Het het even vluchtig doorgelezen,......morgen gaan we er helemaal voor zitten :smoke

Share this post


Link to post
Share on other sites
@ Johannes & Whazzup:

 

Het zal we aan mij liggen maar het is nog steeds een beetje onduidelijk:

 

Ofwel wordt de filter niet op volle capaciteit gebruikt, hoewel dit niet zo erg is lijkt me....

Ofwel is er teveel drukval.

 

DUS: best de filter altijd iets groter nemen ?

--> minder drukval en zeker dat er geen geurtjes door komen + de filter gaat langer mee

Klopt dit?

Nogmaals: een filter werkt het best bij zijn maximale capaciteit. Voor een optimale filterwerking stem je de capaciteit van de fan af op je fiilter en je buizen! Je hebt wel minder drukval bij een groter filter maar zit dan waarschijnlijk ook weer met verloopflenzen die dat relatieve voordeel van minder drukval weer teniet doen. Filtertechnisch gezien kun je het beter op elkaar afstemmen, en dat lijkt me de belangrijkste overweging.

Share this post


Link to post
Share on other sites
Vind alle verhalen wel tegenstrijdig, nu kun je weer een bijvoorbeeld een 1500 kuub slak op een 500 kuub filter aansluiten zodat deze volledig benut word

Krijg je dan niet veel geluid door de weerstand die de slak ondervindt?

Aangezien hij dan veel lucht door dat "rietje" moet zuigen.

deze zag ik nog even over het hoofd. Goed lezen. Ik zei dat je bij een 1000 kuub filter en 1000 kuub ventilator in combinatie met je buizen en bochten wellicht maar effectief 500 kuub overhoudt. Ik zei niet dat je een 1500 kuub ventilator op een 500 kuub filter moet zetten. Het filter is alleen te groot voor de capaciteit van de fan.

 

Hou er overigens rekening mee dat sommige fabrikanten (raar maar waar) hun filters specificeren op fancapaciteit, en niet op daadwerkelijke capaciteit. Zo zag ik laatst een filter dat verdomde veel op mijn 350 kuub filter leek (zelfde maten zelfs!), maar als 500 kuub aangeprezen werd. Vreemd. Een 500 kuub filter zal nooit op 125mm zitten.

Share this post


Link to post
Share on other sites

Tering, wat een lap tekst!

Mooi gedaan, Whazzup. :smoke

 

Er ontbrak nog een diagram, maar die staat er net tussen zie ik, ;)

Helemaal top!

 

green-lady

Share this post


Link to post
Share on other sites

Zag hem al staan in de essensie van de week, stond ook nog een stukje in over Sannies Jack :smoke

Share this post


Link to post
Share on other sites

Het was ook best wel een hele klus. Ben er denk ik wel een week mee bezig geweest, drie visites afgelegd en vele telefoongesprekken. Door drie experts laten controleren, dus ik kan met redelijke zekerheid zeggen dat dit het ongeveer wel is. Ik zeg met name ongeveer, want als je echt de luchttechniek induikt dan krijg je met nog veel meer zaken te maken. Met dit model kun je echter aardig uit de voeten.

 

Maar goed, meest wijze les is natuurlijk dat je altijd vooraf moet rekenen. Zo voorkom je een miskoop.

 

... stond ook nog een stukje in over Sannies Jack :verrygood

Klopt! In de serie organisch tuinieren was het de beurt aan Aad met zijn Sannies Jack :dribble:

Share this post


Link to post
Share on other sites

mooi gedaan :verrygood

 

wat een duidelijke teks en zoveel :dribble:

 

was plezierig om naar te lezen want normaal als ik zo een lap teks zie klik ik door maar ik dach nu stop ens eff lezen :P

 

 

mvg weedsmoker

Share this post


Link to post
Share on other sites

Goede info whazzup :verrygood daar hebben we wat aan.

 

Die frequentieregelaar lijkt me wel een goede keus. Maar om in één jaar uit de kosten te komen aan hoeveel plantjes per jaar moet je dan denken? 10? 50? 100? 1000?

Share this post


Link to post
Share on other sites

het gaat niet om de plantjes maar stroomverbruik. Bedenk dat je fans, in tegenstelling tot je lampen, continu aanstaan. Stel dat je met een flinke fan 0,5 AH verbruik kunt besparen is dat op jaarbasis 24 x 365 x 0,5 = 4.380 AH! Voor kleinere fans is dat nog altijd zo'n 1000 AH. Met 16 cent per kwh (nachtstroom) zit je dan al snel op 160 euro besparing per jaar.

 

De preciese besparingen zal ik, zodra ze bekend worden, nog wel publiceren.

Share this post


Link to post
Share on other sites

:P Ik had kunnen weten dat je een beter antwoord zou geven dan ik zou kunnen bedenken. Reken het zelf maar uit! :dribble: :verrygood

 

Ik wacht het af. Bedankt man.

 

Groeten, niksaan.

Share this post


Link to post
Share on other sites

hetzelfde geldt overigens ook voor fans! Kijk eens op de RUCK site bij de product locator. Daar kun je ook de stroomprijs invoeren en zo de gunstigste fan selecteren op basis van verbruik.

Share this post


Link to post
Share on other sites

Toch mooi stuk werk whazzup,

 

Ik heb de grafieken van mijn slak en filter wat ik wou aanschaffen naast elkaar gelegd.

 

Met als conclusie dat mijn 560 kuub slak bij 100 pascals nog maar 300kuub verplaatst, het filter(can350) geeft bij 500 kuub filteren een tegendruk van 100 , en dit is in de beste omstandigheden, zonder bochten in slangen en dergelijke.

Dus als mijn slak 500 kuub moet halen kan dit maar met een max van 45 pascals

 

Het verhaal met het 1000 kuub filter en de 1500kuub slak is nu ook duidelijk.

 

 

goeie info thanks :verrygood

Share this post


Link to post
Share on other sites

Graag gedaan, geloof dat je het snapt. Hoeveel lucht je nu gaat verplaatsen is een evenwicht dat ligt op ik schat zo'n 350 kuub bij zo'n 70 pa.Het filter kán dus twee keer zo klein want ik neem aan dat je ook niet altijd 100% afzuigt :verrygood. Aan de andere kant is je ventilator dan wel weer wat licht, ook voor een kleiner filter want dat geeft weer meer drukval bij die capaciteit. Kortom, you're fucked. Maar je kunt natuurlijk ook twee filtertjes parallel hangen, halve druk - of dus toch een andere fan dan maar en deze als actieve inlaat gebruiken, dat lijkt me nog het slimste :dribble:

Share this post


Link to post
Share on other sites

mag ik ff een oud topic bumpen???

ben vandaag bij de GS geweest

die gast daar heeft er veel verstand van (algemeen bekend onder de plaatselijke hobbyisten)

ik ga 3x600 watt neerhangen

hij raad mij aan een 2000m3 afzuiger met een 1400m3 filter (canfilter)

op dit forum wordt veelal aangeraden om je afzuiger te kiezen op aantal watt lampen (dit is dus ook ZIJN mening)

MAAR.... de afzuiger zal ivm zn overcapaciteit NOOIT 100% te hoeven geven

je dimt je filter en je hebt ook nog drukverlies door bochten en filter etc. waardoor je filter absoluut niet meer m3 hoeft te zijn dan je afzuiger.

de enige redenen om een filter met hogere capaciteit te kiezen zijn (volgens hem) langere levensduur van je filter en minder drukverlies als je je filter en afzuiger niet hebt afgestemd op het aantal watts van je lampen

 

ik dacht ik wil het toch eens ff delen met de mede forumbezoekers

gewoon om te voorkomen dat men een veel duurder filter koopt dan men in werkelijkheid nodig is

 

gr Go2hell ;)

Share this post


Link to post
Share on other sites

×
×
  • Create New...